Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – czym jest i jak się przed nią bronić

Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – czym jest i jak się przed nią bronić

Zmieniona w 2016 r. Ordynacja podatkowa zawiera dział dodatkowy poświęcony przeciwdziałania unikaniu opodatkowania. Nowe przepisy weszły w życie 15 lipca br. Dlaczego powstała klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania i czy zniechęci podatników do stosowania optymalizacji podatkowej?

Czym jest unikanie opodatkowania

Według ustawodawcy unikanie opodatkowania polega na dokonaniu czynności przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. Nie skutkuje ona osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny.

W tej sytuacji skutki podatkowe czynności określa się na podstawie takiego stanu rzeczy, jaki mógłby zaistnieć, gdyby dokonano czynności odpowiedniej.

Czy jest wobec tego czynność odpowiednia? To czynność, której podmiot mógłby w danych okolicznościach dokonać, jeżeli działałby rozsądnie i kierował się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej.

Przy ocenie, czy sposób działania był sztuczny, należy wziąć pod uwagę w szczególności występowanie:

1) nieuzasadnionego dzielenia operacji lub

2) angażowania podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego, lub

3) elementów prowadzących do uzyskania stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności, lub

4) elementów wzajemnie się znoszących lub kompensujących, lub

5) ryzyka ekonomicznego lub gospodarczego przewyższającego spodziewane korzyści inne niż podatkowe w takim stopniu, że należy uznać, że działający rozsądnie podmiot nie wybrałby tego sposobu działania. (art. 119c, § 2 Ordynacji podatkowej).

Zatem czynność dokonana w celu unikania opodatkowania jest podjęta przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, gdy pozostałe cele ekonomiczne lub gospodarcze czynności, wskazane przez podatnika, należy uznać za mało istotne. Korzyść podatkowa może mieć zaś postać:

  • niepowstania zobowiązania podatkowego, odsunięcia w czasie powstania zobowiązania podatkowego lub obniżenia jego wysokości albo powstania lub zawyżenia straty podatkowej,

  • powstania nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku albo podwyższenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku.

Kiedy stosuje się klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania

W przypadku, gdy podatnik faktycznie dokona określonej czynności w celu osiągnięcia korzyści podatkowej i czynność ta jest ważna i skuteczna z punktu widzenia prawa cywilnego i handlowego, a nie realizuje innych (poza korzyściami podatkowymi) celów ekonomicznych i gospodarczych, wówczas ma zastosowanie klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania.

Ustawodawca zastrzega jednak, że nie stosuje się tej klauzuli:

1) jeżeli korzyść podatkowa lub suma korzyści podatkowych osiągniętych przez podmiot z tytułu czynności nie przekracza w okresie rozliczeniowym 100 000 zł, a w przypadku podatków, które nie są rozliczane okresowo – jeżeli korzyść podatkowa z tytułu czynności nie przekracza 100 000 zł;

2) do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą – w zakresie objętym opinią, do dnia doręczenia uchylenia lub zmiany opinii zabezpieczającej;

3) do podmiotu, którego wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej nie został załatwiony w terminie, o którym mowa w art. 119zb – w zakresie objętym wnioskiem, do dnia doręczenia zmiany opinii zabezpieczającej;

4) do podatku od towarów i usług oraz do opłat i niepodatkowych należności budżetowych;

5) jeżeli zastosowanie innych przepisów prawa podatkowego pozwala na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania.

Działania organów państwowych w przypadku unikania opodatkowania

Jedynym podmiotem, który może zakwalifikować daną czynność podatnika do czynności mających na celu jedynie uzyskanie korzyści podatkowych jest Minister Finansów.

Minister wszczyna postępowanie podatkowe lub, w drodze postanowienia, w całości lub w części przejmuje do dalszego prowadzenia postępowanie podatkowe lub postępowanie kontrolne, jeżeli w sprawach:

1) określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,

2) określenia wysokości straty podatkowej,

3) stwierdzenia nadpłaty lub określenia wysokości nadpłaty albo zwrotu podatku,

4) odpowiedzialności podatnika za podatek niepobrany przez płatnika,

5) o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobiercy

– może być wydana decyzja z zastosowaniem art. 119a.

W art. 119a wymienia się 4 metody określania skutków podatkowych:

  • 2 – skutki podatkowe czynności określa się na podstawie takiego stanu rzeczy, jaki mógłby zaistnieć, gdyby dokonano czynności odpowiedniej.

  • Zgodnie z § 3 – za odpowiednią uznaje się czynność, której podmiot mógłby w danych okolicznościach dokonać, jeżeli działałby rozsądnie i kierował się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej.

  • zgodnie z § 4 – jeżeli w toku postępowania strona wskaże czynność odpowiednią, skutki podatkowe określa się na podstawie takiego stanu rzeczy, jaki zaistniałby, gdyby dokonano tej czynności,

  • zgodnie z § 5 przepisy § 2–4 nie mają zastosowania, jeżeli okoliczności wskazują, że osiągnięcie korzyści podatkowej było jedynym celem dokonania czynności. Wówczas skutki podatkowe określa się na podstawie takiego stanu rzeczy, jaki zaistniałby, gdyby czynności nie dokonano.

Jak zabezpieczyć się przed podejrzeniem o unikanie opodatkowania

Ustawodawca przewidział możliwość składania przez podatników wniosków o wydanie opinii zabezpieczającej Ministra Finansów. Wnioski mogą składać podatnicy przed dokonaniem czynności, która mogłaby zostać uznana za unikanie opodatkowania.

Złożenie wniosku związane jest z koniecznością wniesienia opłaty w wysokości 20 tys. zł w terminie 7 dni od daty złożenia wniosku.

Jeżeli Minister Finansów odmówi wydania opinii zabezpieczającej, wówczas uznaje się, że czynność wskazana we wniosku jest uznana za unikanie opodatkowania.

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania a optymalizacja podatkowa

Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania ma zapobiegać agresywnym praktykom stosowanym przez wiele firm, polegającym na tworzeniu konstrukcji prawnych w celu uzyskania korzyści podatkowych.

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania nie ma na celu całkowite wyeliminowanie optymalizacji podatkowej. Dopuszczalna przez prawo optymalizacja ma jednak opierać się na konstrukcjach prawnych dotyczących rzeczywistych, a nie sztucznych działań gospodarczych. Celem podejmowanych czynności ma być w tym przypadku przede wszystkim korzyść ekonomiczna, czy gospodarcza, nie zaś korzyść podatkowa.

Poprzedni Od 2017 r. nowe zasady naliczania odsetek za zwłokę
Następny Termin - rzecz święta, nawet dla chorego podatnika

Może to Ci się spodoba

Wiadomości 0 Komentarz

Tarcze antyinflacyjne nie rozwiążą problemu wzrostu cen. Będziemy dłużej zmagać się z inflacją, ale niższą niż bez tych narzędzi

1 lutego weszła w życie obniżka VAT na niektóre produkty, m.in. paliwa, żywność i napoje. To pakiet Tarczy Antyinflacyjnej 2.0., która ma ulżyć konsumentom. Jak podkreślają eksperci, tarcze spowodują obniżenie dynamiki wzrostu

Wiadomości 0 Komentarz

Proces adopcyjny i jego aspekty prawne – jak przygotować się na adopcję dziecka?

Adopcja jest pięknym i odpowiedzialnym wyborem, który daje możliwość zapewnienia kochającego domu dziecku, które potrzebuje rodziny. Proces adopcyjny wiąże się zarówno z wyzwaniem prawnym, jak i emocjonalnym. W tym artykule

Wiadomości 0 Komentarz

Polacy zużywają 2–3 razy więcej energii niż mieszkańcy krajów Europy Zachodniej

Blisko 70 proc. wydatków związanych z użytkowaniem lokalu stanowią opłaty za centrale ogrzewanie i prąd. Polacy zużywają 2–3 razy więcej energii niż mieszkańcy krajów Europy Zachodniej. Tylko dzięki dokładniejszej kontroli zużycia rachunki mogłyby

Wiadomości 0 Komentarz

Rosnące dochody skłaniają Polaków do oszczędzania. 25 proc. odkłada z myślą o dzieciach

Coraz więcej Polaków regularnie oszczędza – odłożone pieniądze ma ok. 45 proc. społeczeństwa. Jak wynika z badań, zdecydowana większość gospodarstw domowych dysponuje środkami na zaspokojenie bieżących potrzeb. Ten odsetek znacząco wzrósł

Wiadomości 1 Komentarz

Czy usługi księgowe może proponować każdy?

Nikogo nie zaskakuje fakt, że od dłuższego czasu właściciele oraz zwykłe osoby potrzebują porad księgowych. Przede wszystkim dlatego, że samodzielnie nie umieją przeprowadzić wszystkich obliczeń. Kto może oferować takie usługi?

Wiadomości 0 Komentarz

Niemal połowa firm hazardowych na rynku online działa nielegalnie. Głównym powodem są wysokie podatki i restrykcyjne przepisy

– Restrykcyjne zapisy polskiej ustawy o grach hazardowych zwiększają atrakcyjność oferty nielegalnych operatorów – podkreśla Katarzyna Mikołajczyk, prezes Stowarzyszenia Graj Legalnie. Z raportu EY wynika, że w Polsce średnia efektywna stawka opodatkowania w latach

0 Komentarzy

Brak komentarzy!

Możesz być pierwszy - dodaj komentarz!

Zostaw odpowiedź